Αιφνίδιος Καρδιακός Θάνατος στους Αθλητές

Ποικίλες μελέτες έχουν αποδείξει πως ακόμα και η ήπιας έντασης σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα, έχει σαφή πλεονεκτήματα για την υγεία συγκριτικά με τον καθιστικό τρόπο ζωής. Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακού συμβάντος, βοηθάει στη διατήρηση του σωματικού βάρους, στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης ενώ αυξάνει και την ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Οι επιδράσεις του αθλητισμού στην καρδιά, παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά από τους Darling & Henschen το 1899, όταν παρατήρησαν καρδιομεγαλία. Έκτοτε, έχουν γίνει πολλές μελέτες με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της φυσιολογίας αλλά και της παθοφυσιολογίας του καρδιακού remodelling κατά την άσκηση, όπως και τη συσχέτιση αυτών με τυχόν κινδύνους.

Το συχνότερο αίτιο αιφνιδίου θανάτου στους αθλητές, είναι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. Αν και δεν αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο, όποτε συμβαίνει τυγχάνει μεγάλης δημοσιότητας καθώς συνήθως πρόκειται για νέους, φαινομενικά υγιείς αθλητές.

Οι άντρες κινδυνεύουν 3-5 φορές περισσότερο από τις γυναίκες. Αυξημένο κίνδυνο εμφανίζουν επίσης οι παίκτες του μπάσκετ, καθώς και άτομα της μαύρης φυλής. Ωστόσο λόγω της μεγάλης ετερογένειας των αθλητών, απαιτούνται περισσότερα επιδημιολογικά δεδομένα, για να έχουμε πληρέστερη εικόνα όσον αφορά τα αίτια και άρα να αναπτυχθούν ακριβέστερες μέθοδοι πρόληψης.

Τα αίτια διαφέρουν στις διάφορες ηλικίες. Στους νέους αθλητές (<35ετών), τα συνηθέστερα αίτια είναι:

• Συγγενής καρδιοπάθεια η οποία προκαλεί ανατομική ανωμαλία (η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια έχει αποδειχθεί πως ευθύνεται για το 36% των συμβάντων)

• Κληρονομικά Αρρυθμικά Σύνδρομα (π.χ σύνδρομο Brugada) χωρίς παρουσία ανατομικής ανωμαλίας

Αντίθετα, στους αθλητές >35 ετών, το συνηθέστερο αίτιο αποτελεί η στεφανιαία νόσος.

Αυτό που τελικά οδηγεί στον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο στα άτομα με υποκείμενη καρδιολογική παθολογία, είναι η κακοήθης αρρυθμία (κοιλιακή μαρμαρυγή/κοιλιακή ταχυκαρδία). Μπορούν να προκληθούν τόσο λόγω παρατεταμένης άσκησης, όσο και λόγω των αυξημένων φυσιολογικών αναγκών κατά τη διάρκεια της άσκησης (π.χ ηλεκτρολυτικές διαταραχές).

Βασικό ρόλο στην προσπάθεια μείωσης των δυσάρεστων αυτών συμβάντων, έχει η πρόληψη. Στους αθλητές όλων των ηλικιών απαιτείται τακτική ιατρική παρακολούθηση, και θα πρέπει να περιλαμβάνει:

• Ιατρικό ιστορικό (ατομικό και οικογενειακό – πολύ σημαντικό εαν συγγενής απεβίωσε σε ηλικία <50 ετών από καρδιακή ανακοπή ή άλλο καρδιακό αίτιο)

• Φυσική εξέταση

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) ή/και υπερηχογράφημα καρδιάς. Το ΗΚΓ όμως, δεν μπορεί πάντα να εντοπίσει όλες τις παθολογίες που ενδεχομένως προδιαθέτουν σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

Ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 1 φορά ανά 2 έτη, ενώ αν υπάρχει κάποια παθολογία, ακολουθούνται οι οδηγίες που έχουν δωθεί από τον ιατρό (ανάγκη πιο τακτικής παρακολούθησης, προσαρμογή προπόνησης/τρόπου ζωής, κ.ά).

Φυσικά σε όλα αυτά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι απαιτήσεις στο κάθε άθλημα διαφέρουν (π.χ συγκρίνοντας το ποδόσφαιρο ή τον μαραθώνιο δρόμο, με το bowling).